Académicos coinciden en que l'asturianu "ta llistu" pa la oficialidá

UVIÉU 3 Abr. (EUROPA PRESS) -

Tras una primera xornada de la Comisión de Presidencia, Retu Demográficu, Igualdá y Turismu marcada pol alderique xurídicu, hestóricu y social sobre la oficialidá del asturianu, el comité qu'estudia la reforma del Estatutu d'Autonomía retomó'l debate. Los espertos aseguren que l'ámbitu académicu "ta llistu" pa la oficialidá, anque persisten les duldes sobre la posible "obligatoriedá" del so usu en ciertos contestos.

Na segunda sesión del alderique, celebráu esti xueves, espertos en filoloxía, derechu llingüísticu y educación analizaron l'impactu de la cooficialidá, y abordaron tantu la so viabilidá académica como'l so efectu na enseñanza y la preservación del asturianu.

"EL FUTURU DEL ASTURIANU XUÉGASE EQUÍ, N'ASTURIES"

El director del Institutu Cervantes y catedráticu de Lliteratura Española, Luis García Montero, sorrayó que "el futuru del asturianu xuégase equí, n'Asturies, como nun podría ser d'otra forma". Pa García Montero, la oficialidá del asturianu non solo ye posible según l'artículu 3 de la Constitución, sinón que representa un mandatu constitucional.

L'académicu reflexionó sobro la diversidá llingüística n'España, y destacó que l'asturianu, al igual qu'otres llingües cooficiales como'l catalán, el gallegu o'l vascu, tendría de recibir mayor reconocencia.

"Puede que la oficialidá del asturianu llegue tarde a una Asturies que siempre llegó a tiempu nos sos compromisos cola hestoria d'España. Quizá sía la hora de que llegue tamién a tiempu a la so propia hestoria, porque ye la hestoria de toos los españoles, que somos partidarios de la ilusión común d'España nel respetu a la so diversidá", sentenció.

SITUACIÓN ACADÉMICA DEL ASTURIANU

El presidente de l'Academia de la Llingua Asturiana, Xosé Antón González Riaño, aseguró que la llingua asturiana "yá ta preparada" pa ser oficial, con una codificación ortográfica, gramatical y léxica impulsada dende la creación de l'Academia en 1980.

Riañu espunxo trés razones fundamentales que respuenden por la oficialidá del asturianu y qu'atienden a cuestiones xurídiques, culturales y sociolóxiques. Dende un puntu de vista llegal, recordó que la Constitución ampara la cooficialidá de les llingües propies de cada comunidá. En términos culturales, defendió que l'asturianu ye parte esencial de la identidá de la rexón y, sociológicamente, sorrayó que la oficialidá garantizaría la llibertá llingüística.

Tamién no que respecta al ámbitu académicu, la catedrática emérita de Filoloxía Románica de la Universidá d'Uviéu, Ana María Cano, destacó que l'asturianu foi tratáu cola mesma considerancia qu'otres llingües romániques en proyectos d'investigación de prestigiu y aseguró que la ANECA nunca punxo oxeciones a les titulaciones rellacionaes col asturianu.

Pela so parte, el catedráticu de Psicoloxía Evolutiva y de la Educación, Ángel Huguet, defendió que la enseñanza del asturianu nun afecta negativamente al aprendizaxe del castellán nin d'otres materies.

El catedráticu de Psicoloxía Educativa na Universidá de Lleida y decanu de la Facultá de Formación del Profesoráu de la Universidá d'Uviéu, Celestino Rodríguez, compartió esta opinión y aseguró que la universidá "ta llista pa la oficialidá del asturianu".

FALANTES D'ASTURIANU

Dende otra perspectiva, el profesor titular de Llingua Española na Universidá d'Uviéu, Félix Fernández, señaló que l'alderique sobro la cooficialidá xira más en redol a la cobertoria llegal ya institucional qu'a "la realidá" del usu del asturianu y cuestionó por qué, a pesar de los llogros culturales de la llingua, non tol mundu la fala.

Pa Fernández, la cooficialidá podría traer "derechos civiles absurdos" y alvirtió sobre una posible "obligación" d'utilizar l'asturianu n'ámbitos educativos, xudiciales y alministrativos, lo que, al so xuiciu, resultaría "insostenible".

USU DEL ASTURIANU EN CONTESTOS ARTÍSTICOS

Pela so parte, el cineasta y escritor Ramón Lluis Bande aportunó en que la falta d'oficialidá "torga la llibertá d'elección llingüística", yá que obliga a los asturianos a utilizar puramente'l castellán en munchos contestos.

Pa Bande, esta situación restringe la espresión cultural y personal de los falantes y afecta negativamente a la producción cultural na rexón. Na so opinión, la oficialidá dexaría "reconstruyir l'autoestima d'Asturies" y restaurar l'arguyu de los asturianos pola so llingua.

REFORMA DEL ESTATUTU D'AUTONOMÍA

Dende l'ámbitu xurídicu, l'abogáu especializáu en derechu llingüísticu Nicolás Bartolomé López defendió la reforma del artículu 4 del Estatutu d'Autonomía d'Asturies pa declarar la cooficialidá del asturianu y del gallego-asturianu.

Aprofió qu'esta reforma ye "dafechu constitucional, democrática y necesaria" y recordó que "la cooficialidá de les llingües propies foi'l camín que siguieron la mayoría de les comunidaes autónomes", como Galicia y el País Vascu, pa protexer les sos llingües.

López esplicó que la cooficialidá respuende a un principiu democráticu y constitúi un derechu pa los falantes d'estes llingües históriques, garantizando'l so usu en tolos ámbitos de la vida pública y alministrativa.