EAEko 30 eta 34 urte bitarteko hamar pertsonatik ia zazpi emantzipatuta daude

BILBO, 30 (EUROPA PRESS)

Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) 30 eta 34 urte bitarteko hamar pertsonatik ia zazpi emantzipatuta daude, eta emantzipatzeko batez besteko adina 29,8 urte da, Gazteen Euskal Behatokiak egindako 'Gazteak, emantzipazioa eta etxebizitza premia Euskadin' izeneko azterlanaren arabera.

Eusko Jaurlaritzako aurreko legealdiko Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailaren estatistika organo espezifikoak egindako 'Etxebizitza Beharrei eta Eskaerari buruzko Inkesta - 2023' lanean 18 eta 34 urte bitarteko pertsonek emandako erantzunak dira azterlanaren oinarria.

Horrela, 30-34 urteko hamar pertsonatik ia zazpi emantzipatuta daude EAEn, "egokia ez den testuinguru batean", zeinetan alokairu prezioek gora egin duten eta hipotekak garestitu egin diren interes tasek izandako igoeren ondorioz. Hala, 18 eta 34 urte bitarteko pertsona emantzipatuak %31 dira (ia hirutik bat).

Miren Saratxaga Jaurlaritzako Gazteria zuzendariak adierazi duenez, txosten hau Emantzipa laguntza ezarri baino lehenagokoa da, eta, "hortaz, ez du laguntza horien inpaktua neurtzen".

Txostenak erakusten dituen ideia aipagarrienetako batzuk azpimarratu ditu Saratxagak: "Argazki honetan ikus daitekeenez, emantzipazioa 30 urtetik aurrera iristen da, eta, oro har, gazteek Euskadiko emantzipazio tradizionalaren ereduari jarraitzen diote: jabetzako eta bikotekidearekin partekatutako etxebizitzaren alde egiten dute".

Era berean, alde nabarmenak antzeman dira "sexuaren eta jatorriaren arabera". Horrela, gazte atzerritarrek emantzipazio tasa handiagoak dituzte (%57,3, %31ren aldean), eta emakumeak gehiago emantzipatzen dira (%34,4, %26ren aldean).

Halaber, Gazteria zuzendariak nabarmendu du emantzipatzeko asmoa duten hamar gaztetik seik beren udalerrian bertan emantzipatu nahiko luketela. Izan ere, emantzipatzeko garaian, gazteek nahiago dute beren gizarte zirkuluarekiko hurbiltasuna, beren lanpostuarekiko hurbiltasuna baino.

ALOKAIRUA ETA JABETZA

Bestalde, alokairuaren baliabidea ohikoagoa da gazteen artean herritarren guztizkoan baino, baina gazteek ere nahiago dute beren jabetzakoa den etxebizitza batekin emantzipatu. Horrela, emantzipatuta dauden 18 eta 34 urte bitartekoen artean, %52,4 beren jabetzako etxebizitza batean bizi dira, eta %44,5 alokairuko etxebizitza batean. Errealitate horri mantentzen ari da, 2015ean ehunekoak antzekoak baitziren: %52,5 beren jabetzako etxebizitzetan bizi ziren, eta %44,0 alokatutako etxebizitzetan.

Inkestan, etxebizitza errentan hartutako hamar pertsonatik bederatzik adierazi dute ez dutela diru sarrera nahikorik edo egonkorrik erosi ahal izateko; beraz, alokairua aldi baterako aukera da. %6,7k besterik ez dute adierazi beren egoerarekin ados daudela.

Alokatzen dutenek, askotan, erosi ezin dutelako daude egoera horretan, eta, batzuetan, ahalegin handiagoa eskatzen die horrek: hileko hipoteka ordainketak baino 60 euro garestiagoak dira alokairuak, batez beste. Gainera, alokairu araubidean emantzipatutako gazteen laurdenek gehiegizko ahalegin ekonomikoa egin behar dute horretarako, eta diru sarreren %40 baino gehiago zuzentzen dute errenta ordaintzera.

Hipoteka maileguen interes tasak igotzeak hipoteka kuoten zenbatekoak handitzea ekarri du, eta alokairu gastuen eta hipoteka gastuen arteko aldea murriztu egin da. Hala ere, garestiagoa da alokairu errenta ordaintzea hipoteka kuota ordaintzea baino. Ez da harritzekoa, beraz, erosteko lehentasunak gora egin izana.

Txostenean nabarmentzen den beste datu bat da emantzipatutako gazteen %12,1 bakarrik bizi direla etxebizitza babestu batean, nahiz eta ehunekoa desberdina den lurraldeen arabera. Era berean, deigarria da emantzipatu behar dutenen %53,5ek baino ez dutela esan Etxebideren etxebizitza zerbitzu publikoa ezagutzen dutela, eta azken horien %36 baino ez daudela Etxebiden etxebizitza eskatzaile gisa izena emanda.