Demanda pioneira de veciños do encoro das Cunchas (Ourense) contra Xunta e administracións por contaminación

   Un tribunal europeo avaliará por "primeira vez" o impacto da gandaría industrial desde unha perspectiva de dereitos humanos ante denuncias de augas infectadas e "fedor insoportable"

   MADRID/OURENSE, 26 Mar. (EUROPA PRESS) -

   A asociación local de veciños do pobo das Cochas, no municipio de Lobeira (Ourense), e a Federación de Consumidores e Usuarios CECU, xunto a sete cidadáns particulares, presentaron unha demanda pioneira ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) por violación de dereitos humanos contra a Xunta de Galicia, a Confederación Hidrográfica Miño-Sil e os municipios de Bande, Muiños, Lobeira, Trasmiras e Os Blancos por "permitir durante décadas" a contaminación do encoro das Cochas.

   Amigas da Terra e ClientEarth dan o seu apoio ao litixio, que se basea na acusación de que as autoridades denunciadas non garantiron os dereitos fundamentais das persoas que habitan na zona, en particular o dereito á vida, a prohibición da tortura e o trato degradante, o dereito á vida privada e familiar e ao domicilio e a protección da propiedade.

    De acordo con Amigas da Terra, este caso xudicial "marca un precedente en Europa", xa que por "primeira vez" un tribunal avaliará o impacto da gandaría industrial nos recursos hídricos desde unha perspectiva de dereitos fundamentais. En concreto, critica a falta de control das administracións públicas respecto ao tratamento que debe darse ao exceso de xurros e gallinaza, a mestura de excrementos e auga, principal residuo da gandaría industrial.

    Segundo a organización, as condicións de vida na zona deterioráronse gravemente pola contaminación provocada polos "centos" de explotacións gandeiras intensivas que operan na zona debido ás autorizacións que a Xunta outorgou "de forma permisiva". "A poboación exponse a graves riscos para a súa saúde e teme beber auga dos pozos, mentres que o fedor non permite nin tan sequera abrir as xanelas. En determinados casos as augas de abastecemento municipal tamén están contaminadas", segundo denuncia.

    Amigas da Terra advirte de que o nivel de nitratos rexistrado no encoro é "extremadamente elevado", o que supón un factor de risco de distintos tipos de cancro, entre os que inclúen o cancro de tiroides, mama, ovarios, estómago, páncreas e vexiga. Á súa vez, relata que a súa presenza tamén se asociou co linfoma de Hodgkin (LNH) e a metahemoglobinemia, enfermidade que se orixina no sangue e que pode ser mortal.

    Ademais, asegura que os estudos dos que se dispoñen revelan a presenza de bacterias resistentes aos antibióticos no encoro, coñecidas por provocar enfermidades complicadas de tratar (ou imposibles nalgúns casos). Así mesmo, sinalan que o "intenso fedor" procedente destas explotacións intensivas vén provocado, segundo a demanda, por unhas finas partículas no aire que poden causar problemas respiratorios e asma, especialmente aos máis vulnerables, nenos e persoas maiores.

13 ANOS TRATANDO DE ESTABLECER DIÁLOGO CO GOBERNO

   Amigas da Terra detalla que a contaminación se retrotrae a 2011, cando se produciu unha explosión de cianobacterias no encoro e a superficie quedou cuberta por unha película verde. Desde entón, explica que os demandantes tentaron "establecer un diálogo" coas autoridades autonómicas e locais sobre os elevados niveis de contaminación cos que conviven, pero non han visto que até a data tomasen ningunha medida respecto diso.

   De feito, argumentan ante o TSXG que a administración en ocasións nin sequera cumpre co requisito mínimo á hora de alertar aos residentes sobre a toxicidade do encoro.

   En palabras de Branca Ruibal, representante de Amigas da Terra, este modelo de gandaría "leva prexuízos para as persoas e a contorna". Segundo di, as autoridades teñen a responsabilidade de protexer os dereitos fundamentais da poboación. Para iso, cre "urxente" que se estableza un plan de redución da gandaría industrial mentres que se aposta pola gandaría extensiva, a agroecología e modelos de produción de alimentos que respecten os límites dos ecosistemas e contribúan a frear o despoboamento e manter un mundo rural vivo.

   Neves Noval, avogada de ClientEarth, engade que as autoridades "fallaron" ás persoas residentes da comarca da Limia e do pobo das Cunchas (de mesmo nome que o encoro), xa que a pesar de ser "plenamente conscientes" do impacto real que a gandaría industrial exerce sobre a zona, continúan autorizando estas explotacións de maneira "permisiva e reiterada".

   Pola súa banda, o director de CECU, David Sánchez, esixiu ás administracións competentes que actúen para porlle solución a este problema, xa que non é aceptable que as veciñas e veciños teñan que abastecerse por medio de camións cisterna ou auga embotellada, co evidente trastorno e limitación das actividades máis cotiás que iso supón.

   "Falamos moitas veces destas cuestións cos gobernos autonómico e local directamente, pero temos a sensación de que non nos escoitan. Así que decidimos tomar cartas no asunto e acudir aos tribunais para protexer a nosa comunidade", explicou o presidente da asociación de veciños local e demandante no caso, Pablo Álvarez Veloso.